Skip to content

Latest commit

 

History

History
298 lines (204 loc) · 9.41 KB

esperanto-kurseto.md

File metadata and controls

298 lines (204 loc) · 9.41 KB
author title subtitle date
Eva Fitzelová 🇸🇰 · Johannes Mueller 🇩🇪
38c3 Esperanto course
A small insight into the constructed living language Esperanto
December 30th, 2024

Introduction

Quick facts

  • released 1887 by L. L. Zamenhof, Poland (at the time occupied by Russia)
  • number of speakers; $10^3$ natives, $10^5$ fluent regulars, $10^6$ "started to learn"
  • language code: eo, epo (lots of localized software: WordPress, Hunspell, …)

Language features

  • phonetic alphabet
  • ⅔ of word roots are Romanic, ⅓ Germanic (also some Slavic, ancient Greek, Hebrew)
  • simplistic grammar
  • word building system

Sample text

Ni venis al Hamburgo antaŭ tri tagoj por partopreni la kongreson de la ĥaoskomputila klubo. Estas nia 8a tia kongreso kaj ni ege ĝuas ĝin. Ni eĉ havas nian propran asembleon kun interesa LED-instalaĵo. Bedaŭrinde estas jam la lasta tago de la kongreso, do ni ĉi-vespere jam devas forveturi.

Alphabet and phonetics

Rules

  • bijective mapping between spelling and phonetics
  • stress on second last syllable
  • exactly one syllable for every vowel
  • no long or short vowels

The alphabet

Straight forward Latin alphabet with the following quirks

  • no "w" – "v" is used instead (Vindozo)
  • no "x" – "ks" is used instead (Linukso)
  • no "y" – "i" is used instead
  • "c" is like the German "z", "z" is like the English "z"

Some special characters

  • ŝ – like English "sh" like in "fish"
  • ĉ - like the "ch" in English "ouch"
  • ĝ – like the "j" in English "jungle"
  • ĵ - like the "J" in German "Jounalist"
  • ĥ - like the "ch" in German "Bach"
  • ŭ – like "u" half vowel

The letters "j" ans "ŭ" are so called half vowels, that means they don't have a syllable on their own but form a diphthong.

Some grammar basics

Personal pronouns

singular:

  • mi
  • vi
  • li/ŝi/ĝi/oni

plural:

  • ni
  • vi
  • ili

Verbs

Verb endings

  • Infinitive: -i (esti, nomiĝi, plaĉi)
  • Present tense: -as (estas, nomiĝas, plaĉas)
  • Past tense: -is (estis, nomiĝis, plaĉis)
  • Future tense: -os (estos, nomiĝos, plaĉos)
  • Conditional tense: -us (estus, nomiĝus, plaĉus)
  • Imperative: -u (estu, nomiĝu, plaĉu)

vidi, aŭdi, ami, manĝi, trinki, drinki, …

Mi amas vin. – Ni trinkas ĉunkon. – Ili manĝas picon.

Nouns

  • -o (kongreso, kurso, lingvo, tablo, seĝo, fenestro, pomo, …)
  • plural: -j (kongresoj, kursoj, lingvoj, tabloj, seĝoj, fenestroj, pomoj, …)

Adjectives

  • -a (bela, granda, ruĝa, verda, kongresa, dolĉa, plaĉa)
  • plural: -j (belaj, grandaj, ruĝaj, verdaj, kongresaj, dolĉaj, plaĉaj)

Hamburgo estas granda urbo. – Hamburgo estas bela.

Derived adverbs

  • -e (bele, grande, ruĝe, verde, kongrese, dolĉe, plaĉe)

La kanto estas bela kaj ŝi bele kantis ĝin.

Yes/No questions

  • Ĉu vi ŝatas la kongreson?
  • Jes, mi ŝatas la kongreson. / Ne, mi ne ŝatas la kongreson.

Accusative

-n

Marks the direct object. Examples:

  • Mi amas vin
  • Ĉu vi ŝatas la kongreson?
  • Ŝi manĝas dolĉajn pomojn.

Can also do other things, e.g. indicate direction instead of location:

  • Mi dancas en la dancejo. — I am dancing in the dancing room.
  • Mi dancas en la dancejon. — I am dancing into the dancing room.

Esperanto avoids ambiguities

:::::::::::::: {.columns} ::: {.column width="40%"} {#id .class width=100% height=auto;} ::: ::: {.column width="60%"}

  • Homoj kun komputiloj helpas.
  • Homoj per komputiloj helpas.
  • Homojn kun komputiloj helpi
  • Homojn per komputiloj helpi ::: ::::::::::::::

Affixes

  • -eg-: granda → grandega — big → huge
  • mal-: granda → malgranda – big → small

Hamburgo estas grandega urbo. – Püttlingen estas malgranda urbo.

The power of affixes

-in- vir- -id- -ar- -ej- -ist-
female male offspring group place profession
ŝafo sheep ŝafino virŝafo ŝafido ŝafaro ŝafejo ŝafisto
hundo dog hundino virhundo hundido hundaro hundejo hundisto
bovo cow bovino virbovo bovido bovaro bovejo bovisto
ĉevalo horse ĉevalino virĉevalo ĉevalido ĉevalaro ĉevalejo ĉevalisto
-il- -ej- -ist- -ind- -em- -ul-
tool place profession worth inclined person
lerni learn lernilo lernejo lernisto lerninda lernema lernemulo
manĝi eat manĝilo manĝejo manĝisto manĝinda manĝema manĝemulo
muziko music muzikilo muzikejo muzikisto muzikinda muzikema muzikemulo
naĝi swim naĝilo naĝejo naĝisto naĝinda naĝema naĝemulo
haki hack hakilo hakejo hakisto hakinda hakema hakemulo

Correlatives

ki- ti- ĉi- i- neni-
? ! all some none
-o what kio tio ĉio io nenio
-u which kiu tiu ĉiu iu neniu
-a what kind kia tia ĉia ia nenia
-el how kiel tiel ĉiel iel neniel
-e where kie tie ĉie ie nenie
-am when kiam tiam ĉiam iam neniam
-al why kial tial ĉial ial nenial
-om how much kiom tiom ĉiom iom neniom
-es whose kies ties ĉies ies nenies

ĉio – everything · nenie – nowhere · ĉiel – in every way · iel – somehow

Some important "small" words

  • kaj – and
  • aŭ – or
  • la – definite article
  • al – to
  • de – from/of
  • ke – that (as a conjunction, not as pronoun)
  • en – in
  • el – out (of)
  • da – of (to indicate a quantity)
  • kun – with · sen – without
  • …

Participles

present past future
active -ant- -nt- -ont-
passive -at- -it -ot-

La pasinta kongreso okazis en 2023.

La venonta kongreso okazos en 2025.

La kongreso estas bone organizita.

Resources

Learning

Groups

Music

Videos podcasts etc.

Congresses, meetups (small selection)

Follow up …

… further discussion at the congress

Koran dankon – Thank you very much

https://github.com/c3esperanto/kurseto{ width=25em, height=25em }